Langs een landweg op het platteland van Kentucky is het vrij gebruikelijk om rijen maïs te zien die zich helemaal tot aan de horizon uitstrekken, maar al die groene stengels zijn misschien niet echt maïsplanten. Bij nader inzien zou je geen oren zien, en de kop van de plant lijkt een beetje meer op tarwe dan op maïs [bron:In the Field]. Waar je waarschijnlijk naar kijkt is zoete sorghum.
De sorghumplant is eigenlijk een gras dat inheems is in Egypte en zich verspreidt over de rest van Afrika [bron:Oklahoma 4H]. Boeren in de VS telen al sinds het midden van de 19e eeuw zoete sorghum en gebruiken de stengels om siroop te produceren [bron:Wittgreve]. Sorghum is een graan en zoete sorghum is een specifieke variëteit die is geselecteerd vanwege het hogere suikergehalte [bron:Voedsel- en Landbouworganisatie]. Wat zoete sorghum vooral aantrekkelijk maakt voor boeren, is de droogteresistentie. Het heeft niet veel water nodig, dus het is een ideaal gewas voor gebieden waar niet veel regen valt, zoals delen van China en Afrika en in de VS.
Verwerkte siroop van de sorghumplant is amberkleurig en lijkt veel op ahornsiroop [bron:Mallon]. Je kunt het in feite als ahornsiroop in recepten behandelen, en sommige mensen gebruiken het zelfs om hun pannenkoeken te garneren. Boeren mengen de restanten van het maken van sorghumsiroop ook in veevoer, maar voedsel voor mensen en dieren is niet het belangrijkste gebruik voor zoete sorghum. Het is een marktgewas geworden sinds onderzoekers ontdekten dat we sorghumsiroop kunnen gebruiken om biobrandstoffen te produceren.
Omdat de VS in veel van zijn landbouwgebieden te kampen heeft met verlammende droogtes, stijgt de populariteit van zoete sorghum. Zoete sorghumteelt vond vroeger voornamelijk plaats in het zuidoosten van de Verenigde Staten, maar nu springen boeren in de Corn Belt op de sorghumtrein terwijl droogte hun maïsoogst verwoest. Het veelvuldige gebruik van zoete sorghum - als voedsel en brandstof - maakt het voor veel boeren een aantrekkelijk alternatief voor maïs [bron:Baragona].
Inhoud
Zoete sorghum is slechts één type sorghumplant en het hogere suikergehalte onderscheidt het van andere soorten sorghum. Er zijn verschillende soorten zoete sorghum en boeren fokken deze speciaal vanwege hun zoetheid [bron:Bitzer]. Producenten van sorghumsiroop pletten de stengel om het zoete sap te extraheren, net als suikerriet. Nadat ze het sap hebben geëxtraheerd, koken ze het om de sorghumsiroop te maken - ook wel sorghummelasse genoemd - die in de winkelrekken ligt [bron:UGA Extension].
Je kunt sorghumsiroop gebruiken om andere vloeibare zoetstoffen, zoals honing, melasse, ahornsiroop of zelfs witte suiker in recepten, te vervangen, hoewel sorghumsiroop op zichzelf meer op ahornsiroop lijkt dan al deze andere zoetstoffen. De truc om sorghumsiroop te vervangen door andere zoetstoffen, is weten welke verhouding je moet gebruiken. U kunt sorghumsiroop in plaats van ahornsiroop of glucosestroop in recepten vervangen met een één-op-één-verhouding, maar voor andere zoetstoffen moet u uw recept mogelijk enigszins aanpassen. De National Sweet Sorghum Producers &Processors Association heeft een handige lijst met enkele veelvoorkomende zoetstoffen en de verhoudingen die je moet gebruiken als je ze wilt vervangen door sorghumsiroop.
Sorghumsiroop is ook voedzamer dan sommige andere, meer verfijnde zoetstoffen. In tegenstelling tot tafelsuiker bevat het ijzer, calcium en kalium samen met andere micronutriënten [bron:National Sweet Sorghum Producers &Processors Association].
We koken al honderden jaren met sorghumsiroop, maar wat dit gewas de afgelopen jaren echt heeft doen aanslaan, is zijn potentieel als biobrandstof om aardolie in onze brandstofvoorziening te vervangen of aan te vullen.
Ongeveer een derde van de sorghum die in 2011 in de VS werd verbouwd, werd verwerkt tot ethanol, ongeveer 71 miljoen bushels [bronnen:Schroeder, USDA].
Van oudsher is maïs het favoriete gewas voor biobrandstof, maar zoete sorghum is een veel veelzijdiger plant. Het is niet alleen extreem droogtetolerant, maar zoals Christopher DeMorro, sitedirecteur van Gas 2.0, een alternatieve energiewebsite, opmerkt:"Wat het echt interessant maakt, is dat zoete sorghum kan worden gekweekt in een grote verscheidenheid aan gematigde en tropische gebieden ." Die veelzijdigheid en de droogtetolerantie betekenen dat boeren meer zoete sorghum beginnen te planten, vooral voor de productie van ethanol en biodiesel.
Zoete sorghum staat op het punt een belangrijke grondstof te worden voor het maken van ethanol. Boeren telen al zoete sorghum voor de productie van ethanol, maar het Kansas-bedrijf Western Plains Energy LLC is van plan om massaal geavanceerde ethanol te gaan produceren van zoete sorghum tegen het einde van 2012 [bron:Nicholson]. De productie van reguliere ethanol zorgt voor de uitstoot van broeikasgassen. Geavanceerde ethanol vermindert die milieu-impact aanzienlijk, dus deze doorbraak zou een boost kunnen betekenen in de productie van op zoete sorghum gebaseerde ethanol [bron:Nicholson].
Het produceren van biodiesel - in tegenstelling tot ethanol - uit zoete sorghum is een nog recentere ontwikkeling. In mei 2012 maakte biobrandstofbedrijf Amyris de resultaten bekend van een succesvol proefprogramma met zoete sorghum [bron:Schroeder]. Het grote voordeel ten opzichte van ethanol, zegt DeMorro, is dat elke dieselauto met minimale aanpassingen op biodiesel kan rijden. "Meestal gaat het om een speciale verwarmingstank om de biodiesel vloeibaarder te maken, in tegenstelling tot ethanol waarvoor een speciaal gebouwde motor nodig is en zelfs dan moet het nog gemengd worden met gewone benzine."
Naarmate de gasprijzen blijven stijgen, worden biobrandstoffen zoals ethanol en biodiesel aantrekkelijker, en het vinden van nieuwe gewassen om biodiesel te produceren zal van cruciaal belang zijn voor onze energietoekomst. De belangrijkste reden dat we zo sterk afhankelijk zijn van maïs voor biobrandstof in de VS, is dat we dankzij subsidies en andere overheidsstimulansen er al zoveel van hebben verbouwd [bron:Nicholson]. Wat zoete sorghum nog aantrekkelijker maakt dan maïs voor de productie van biobrandstoffen, is dat het een aantal van de controversiële vragen over de productie van biobrandstoffen en de sociale en ecologische effecten ervan beantwoordt.
Het produceren van brandstof uit voedselgewassen is zeer controversieel. Voor elke hectare land waarop maïs voor biobrandstof wordt verbouwd, is dat een hectare land minder waar voedsel voor mensen wordt verbouwd. Er is ook de impact van het telen van het gewas zelf. Landbouw kan extreem waterintensief zijn, wat een groot probleem is als zoveel gebieden te kampen hebben met droogte. Je moet ook rekening houden met de impact die gewasproductie heeft op de bodem.
Het meest bekende probleem met biobrandstoffen is waarschijnlijk het voedsel-versus-brandstofprobleem. Misschien herinner je je het "Tortilla-protest" in Mexico-Stad in 2007. Toen de prijs van maïs explodeerde en de kosten van maïstortilla's, een voedingsbestanddeel in Mexico, verviervoudigde, gaven velen de schuld aan de productie van biobrandstoffen [bron:Kennedy]. Net als bij maïs betekent het verbouwen van zoete sorghum om brandstof te produceren veel minder land om voedsel te produceren, maar dankzij een nieuwe hybride sorghumplant kan zoete sorghum het beste van twee werelden bieden.
Onderzoekers hebben een hybride variëteit van zoete sorghum ontwikkeld die een eetbare korrel produceert [bron:New Agriculturalist]. Mensen kunnen het graan eten en de stengels persen om biobrandstof te maken. Conventionele zoete sorghum doet zo'n dubbel werk niet, maar deze nieuwe hybride zou de oplossing kunnen zijn. Op dit moment kunnen de bijproducten van de productie van biobrandstoffen van zoete sorghum worden toegevoegd aan diervoeder, wat betekent dat er minder afval wordt geproduceerd en dat er minder maïs en graan wordt verbouwd om dieren te voeren [bron:Chambers].
Zoete sorghum is ook veel zuiniger met water dan de meeste gewassen op biobrandstof. Voor de productie van ethanol uit zoete sorghum wordt ongeveer tweederde van de hoeveelheid water van maïs gebruikt en een zevende van de hoeveelheid water van suikerriet. Dat is een groot probleem in door droogte geteisterde gebieden, zowel hier in de VS als in het buitenland. India is bijvoorbeeld een grote producent van ethanol uit zoete sorghum, en een bedrijf in de Filippijnen begon in mei 2012 met de productie van grote hoeveelheden sorghum-ethanol [bron:Gomez].
Net als elk ander gewas heeft zoete sorghum enkele nadelen. Er is het probleem van mono-cropping:jaar na jaar hetzelfde gewas op dezelfde velden planten. Dit is niet goed voor de gezondheid van de bodem, en het is net zo goed een probleem met massaproductie van zoete sorghum als met maïs [bron:Remvos]. De oplossing voor dit probleem is het wisselen van gewassen, het land elke twee jaar een "pauze" geven en iets aanvullends planten, zoals luzerne, om de bodem te helpen verbeteren.
Bakken met SorghumGraansorghum (niet de zoete soort) kan tot meel worden verwerkt en voor het bakken worden gebruikt. Het heeft als bijkomend voordeel dat het glutenvrij is en verkrijgbaar is in natuurvoedingswinkels [bron:National Sorghum Producers]
Ik was heel blij toen ik erachter kwam dat ik een artikel zou mogen schrijven over zoete sorghum en al het gebruik ervan. Ik ben een soort culinaire nerd, en toen ik voor het eerst hoorde dat ik onderzoek zou doen naar zoete sorghum, was het eerste dat in me opkwam de artikelen die ik las over sorghumgewassen die boeren helpen de honger in Afrika te bestrijden. Het was opwindend om te horen dat naast de humanitaire toepassingen voor sorghum, de zoete variëteit ons misschien zou kunnen helpen van onze verslaving aan fossiele brandstoffen af te komen!
